مدیریت بهره برداری از مخزن با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره در سد مخزنی بوستان- استان گلستان

Authors

  • مساعدی, ابوالفضل دانشگاه فردوسی مشهد
  • هلیلی, محمد قاسم دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان
Abstract:

  کمبود منابع آب و نیز تغییرات کمی و کیفی آنها، تجدید نظر در خصوص ارائه برنامه ­ ها و تصمیم­گیری­های مربوط به تخصیص این منابع را ضروری نموده است. در این پژوهش نتایج مختلف تخصیص­های متفاوت منابع آب سد بوستان استان گلستان با ارائه و تدوین گزینه ها و سناریوهای مختلف مدیریتی مورد بررسی قرار گرفته است. کنترل و تنظیم سطح آب در مخزن سد بطوریکه بتوان آب کافی برای تامین نیاز آبی خصوصا در ماه­های کم آب را ذخیره نمود و در عین حال حجم خالی لازم به منظور کنترل سیلابها را فراهم آورد و همچنین نیازهای اکولوژیکی پایین دست را تامین کرد که خود فرآیندهای مدیریتی را با چالش مواجهه کرده، از اهداف این پژوهش بوده است.   بدین منظور با بررسی داده های دبی جریان ثبت شده، مشاهده گردید که چهار ماه سیلابی در منطقه مورد مطالعه وجود دارد. این چهار ماه شامل اردیبهشت، خرداد، مرداد و شهریور می­باشند. جهت کاهش معضلات تخصیص منابع آب بین کاربران با توجه به دیدگاهها و اهداف مدیریتی مختلف در بین بهره برداران منابع آب، 16 سناریوی مدیریتی خاص تدوین گردید. در ادامه مقادیر دبی ماهانه ایستگاه هیدرومتری تمر در سال آبی 88-87 به کمک مدل سری زمانی SARIMA پیش یابی گردید. نحوه تخصیص و بهره برداری بهینه منابع آب سطحی با توجه به مقادیر پیش­یابی شده به صورت ماهانه در سناریوهای تدوین شده مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس، پنج معیار جهت ارزیابی اثرات اجرای سناریوها تعیین گردید. این پنج معیار عبارتند از (1) میزان حجم خالی مخزن در ماه­های سیلابی، (2) میزان آب ذخیره شده در پایان یک سال آبی، (3) خطر احتمال طغیان در پایاب سد، (4) میزان دبی سیل خروجی از مخزن و (5) خطر شکست سد در هنگام وقوع سیل.   به منظور موازنه نتایج حاصل از اجرای سناریوهای تدوین شده، و نیز تعیین سناریو یا سناریوهای برتر، فن تصمیم گیری چند معیاره بکار گرفته شد. بدین منظور، پس از محاسبه مقدار معیارها در کلیه سناریوها، معیارهای مذکور به کمک فرآیند AHP وزن دهی گردیدند. سپس، 16 سناریوی تدوین شده با استفاده از روش TOPSIS جهت تعیین برترین سناریوها اولویت بندی گردیدند. با توجه به نتایج حاصله مشاهده گردید که سناریوهای تدوین شده در 9 اولویت قرار گرفتند و سناریوی هفت اولویت اول را به خود اختصاص داده است. این سناریو شامل انجام اقدامات کنترل سیل فقط در ماههای اردیبهشت و مرداد می باشد و در سایر ماهها هیچ گونه اقدام کنترل سیل صورت نمی­گیرد. همچنین پژوهش حاضر می­تواند در آینده در قالب یک سیستم پشتیبان تصمیم­گیری برای نیل به مدیریت بهره­برداری بهینه از مخازن، توسعه پیدا کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

روشهای کاهش ابعاد در مدلهای برنامهریزی پویای بهره برداری بهینه از سیستم چند مخزنی

استفاده از مدل های ریاضی جایگاه ویژه ای را در تحلیل، مدیریت و بهره برداری از منابع آب به خوداختصاص داده است. در بهره برداری از سیستمهای دارای مخزن، مدیران بهره بردار می توانند به کمکاین مدل ها سیاست های بهینه برداشت و ذخیر هسازی را در دوره های مختلف اتخاذ نموده و موجبارتقای این سیستمها گردند.برنامه ریزی پویا یکی از روش های مطرح و کارآمد در زمینه مدل نمودن بهر هبرداری بهینه ازسیستم های چندمخزنی ...

full text

مدیریت بهره برداری از سدهای مخزنی با استفاده از الگوریتم اصلاح شده جستجوی هارمونی

محدودیت منابع آبهای سطحی و بروز دورههای کم آبی در کشور، ضرورت مدیریت صحیح از مخازن سدها را ایجابمیکند. در این راستا در صورتی که در شرایط خاصنتوان برای یک سیستم بهرهبرداری از روشهای کلاسیک بهینه-سازی استفاده کرد، میتوان از ابزار نوین در بهینهسازی به عنوان یک تکنیک کارآمد در مدیریت سدها بهره گرفت. دراین تحقیق از الگوریتم اصلاح شده جستجوی هارمونی به منظور بهینهسازی سیستم مدیریت مخزن سد دز استفاده ...

full text

مدل بهره برداری از مخزن سد ارس با استفاده ازبرنامه‌ریزی پویا

در این تحقیق تلاش شده است مدل ریاضی جهت بهره‌برداری به‌هنگام از مخزن چند منظوره سد ارس با اهداف تامین نیازهای کشاورزی، تولید انرژی برقآبی و کنترل سیلاب ارایه، و معادلات حاکم بسط داده شود. روابط حاکم بر سیستم سد مخزنی شناسائی شده واین روابط در قالب مدل‌های برنامه ریزی پویای معین و پویایی تصادفی حل شوند. نتایج اجرایی این مدل ارایه دستورالعملی است که مقدار خروجی از مخزن را به صورت تابعی از حجم ذخی...

full text

مدلسازی بهره برداری از مخزن چند منظوره با استفاده از روش پویایی سیستم مطالعه موردی سد مخزنی سفیدرود

گسترش جمعیت و به تبع آن افزایش روزافزون نیازها و تقاضاها در جامعه برای دسترسی به منابع آب با کیفیت مناسب، افزایش چشمگیر هزینه های تأمین آب اضافی، ضرورت کنترل آلودگی منابع آب و بهره برداری بی رویه از آبهای سطحی و زیرزمینی و لزوم حفاظت از آنها، مدیریت منابع آب را از جنبه های مختلف با چالشهای جدی روبرو ساخته است. پیشگویی الگوی رفتاری تغییرات در سیستم های منابع آب، تحت تاثیر اعمال سیاست های مختلف ...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 4  issue 11

pages  25- 34

publication date 2010-07

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023